Quản lý nguồn nhân lực là gì? Nghiên cứu khoa học liên quan

Quản lý nguồn nhân lực là quá trình hoạch định, tuyển chọn, đào tạo nhân sự nhằm tối ưu năng lực, phục vụ mục tiêu chiến lược của tổ chức. Khác với quản lý hành chính truyền thống, HRM tích hợp chiến lược và nhân sự, sử dụng chỉ số KPI, hệ thống HRIS và phân tích dữ liệu nhân sự để ra quyết định hiệu quả.

Giới thiệu về quản lý nguồn nhân lực

Quản lý nguồn nhân lực (Human Resource Management – HRM) là tập hợp các hoạt động chiến lược và chức năng nhằm tối ưu hóa giá trị con người trong tổ chức. HRM bao gồm hoạch định nguồn lực, thu hút nhân tài, phát triển năng lực, đánh giá hiệu suất và duy trì môi trường làm việc động lực. Đây là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp cân bằng mục tiêu tăng trưởng với phúc lợi người lao động.

Tầm quan trọng của HRM thể hiện qua việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp, thúc đẩy sáng tạo và giữ chân nhân sự. Nhân viên được trang bị kỹ năng phù hợp với yêu cầu công việc sẽ nâng cao hiệu suất, giảm chi phí đào tạo lại và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động.

Khái niệm và vai trò

Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), HRM là quá trình “tối ưu hóa năng lực và động lực làm việc của nhân viên để đạt được mục tiêu tổ chức.” HRM không chỉ quản lý quy trình hành chính mà còn điều phối chiến lược phát triển dài hạn cho lực lượng lao động.

Vai trò chính của HRM bao gồm hoạch định lực lượng lao động, tuyển dụng và lựa chọn, đào tạo và phát triển, đánh giá hiệu suất và quản lý phúc lợi. Mỗi bộ phận này hoạt động liên kết để đảm bảo nguồn nhân lực luôn sẵn sàng và phù hợp với mục tiêu kinh doanh.

  • Hoạch định nguồn nhân lực: Dự báo nhu cầu nhân sự theo kế hoạch sản xuất và mở rộng thị trường.
  • Tuyển dụng và lựa chọn: Xây dựng chiến lược thu hút, sàng lọc và phỏng vấn ứng viên đáp ứng tiêu chí.
  • Đào tạo và phát triển: Thiết kế chương trình đào tạo kỹ năng chuyên môn và năng lực lãnh đạo.

Chức năng chính của HRM

Tuyển dụng và Onboarding: Quá trình này bao gồm đăng tin, phỏng vấn, kiểm tra năng lực và giới thiệu công việc. Onboarding hiệu quả giúp nhân viên mới nắm bắt nhanh văn hóa và quy trình.

Quản lý hiệu suất: Thiết lập mục tiêu, đánh giá 360 độ, phản hồi liên tục và xây dựng kế hoạch phát triển cá nhân. Hiệu suất cao góp phần vào sự phát triển bền vững của tổ chức.

Lương thưởng và phúc lợi: Xây dựng chính sách cạnh tranh, bao gồm lương cơ bản, thưởng hiệu suất, cổ phiếu và phúc lợi sức khỏe. Môi trường làm việc hấp dẫn giúp tăng gắn kết và giảm tỷ lệ nghỉ việc.

Chu trình quản lý nhân sự

Chu trình quản lý nhân sự (HR Cycle) gồm bốn giai đoạn liên tục lặp lại theo vòng đời nhân viên:

  1. Phân tích & hoạch định: Xác định nhu cầu và cung ứng nhân sự dựa trên mô hình kinh doanh.
  2. Tuyển dụng & Onboarding: Thu hút, lựa chọn và đào tạo nhân viên mới.
  3. Đào tạo & phát triển: Bổ sung kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm qua các khóa học.
  4. Duy trì & Đánh giá: Xây dựng phúc lợi, khảo sát hài lòng, đánh giá hiệu suất, xử lý thôi việc.
Giai đoạnNội dungKết quả
Hoạch địnhPhân tích nhu cầu nhân sựKế hoạch tuyển dụng và đào tạo
Tuyển dụngSàng lọc, phỏng vấnNhân viên phù hợp
Đào tạoKhóa học và mentoringNăng lực cải thiện
Duy trìPhúc lợi & đánh giáTỷ lệ nghỉ việc giảm

Công cụ và hệ thống HRM

Các công cụ HRM (Human Resource Information System – HRIS) giúp tự động hóa quy trình quản lý nhân sự, giảm thiểu công việc thủ công và tăng tính minh bạch trong tổ chức. Điển hình là Workday, SAP SuccessFactors và Oracle HCM Cloud, cung cấp giải pháp từ tuyển dụng, tính lương, chấm công đến quản lý phúc lợi.

Ứng dụng ATS (Applicant Tracking System) như Greenhouse và Lever giúp tối ưu quá trình tuyển dụng: tự động đăng tin, sàng lọc hồ sơ và lên lịch phỏng vấn. Hệ thống LMS (Learning Management System) như Moodle và Cornerstone cho phép xây dựng các khóa học trực tuyến, theo dõi tiến độ và đánh giá hiệu quả đào tạo.

Chỉ số KPI trong quản lý nhân lực

KPI (Key Performance Indicators) đo lường hiệu quả hoạt động HRM và tác động đến tổ chức:

KPIMô tảCông thức
Tỷ lệ nghỉ việcPhần trăm nhân viên rời bỏ trong kỳ
Thời gian tuyển dụngSố ngày trung bình để lấp đầy vị trí= Ngày tuyển đến ngày nhận việc
Chỉ số gắn kết
(Employee Engagement Score)		Điểm trung bình khảo sát mức độ hài lòng= Trung bình điểm khảo sát
Tỷ lệ hoàn thành đào tạoPhần trăm nhân viên hoàn thành khóa học= rac{SốHV_TGHV}{Tổng sốHV} imes100\%

Luật pháp và đạo đức

HRM phải tuân thủ luật lao động quốc tế và địa phương, đảm bảo quyền lợi người lao động và công bằng. Các tiêu chuẩn ILO (International Labour Organization) về điều kiện làm việc, giờ làm và phúc lợi là khung tham chiếu quan trọng ILO.

Quá trình thu thập dữ liệu nhân sự cần tuân thủ quy định về bảo mật và quyền riêng tư như GDPR ở châu Âu và PDPA ở châu Á. Các nguyên tắc fairness và non-discrimination đảm bảo không phân biệt đối xử dựa trên giới tính, độ tuổi, chủng tộc hay tôn giáo.

Thách thức và xu hướng

Thiếu hụt kỹ năng chuyên môn và cạnh tranh nhân tài là thách thức lớn với các doanh nghiệp trong kỷ nguyên công nghệ. Xu hướng làm việc hybrid và từ xa đòi hỏi HRM điều chỉnh chính sách, văn hóa và công cụ hỗ trợ hiệu quả.

Chuyển đổi số trong HRM (HR Tech) với tự động hóa quy trình tuyển dụng, chatbot hỗ trợ nhân viên và phân tích dự báo (People Analytics) giúp dự đoán xu hướng nghỉ việc và nhu cầu đào tạo.

  • Chatbot và AI hỗ trợ tuyển dụng tự động.
  • People Analytics: phân tích dữ liệu lớn để ra quyết định chiến lược.
  • Ứng dụng blockchain trong xác thực bằng cấp và hồ sơ nhân sự.

Xu hướng tương lai

Tương lai HRM hướng đến mô hình cá nhân hóa trải nghiệm nhân viên (Employee Experience) và phát triển văn hóa học tập liên tục. AI và machine learning sẽ tự động khuyến nghị lộ trình phát triển cá nhân dựa trên dữ liệu hiệu suất và sở thích học tập.

Microlearning, gamification và công nghệ thực tế ảo (VR/AR) trong đào tạo giúp tăng hiệu quả tiếp thu và gắn kết. Hệ sinh thái HR open API cho phép tích hợp nhiều dịch vụ chuyên biệt, tạo nền tảng linh hoạt cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Tài liệu tham khảo

  • Armstrong, M. (2020). Armstrong’s Handbook of Human Resource Management Practice. Kogan Page.
  • Becker, B. E., & Huselid, M. A. (2006). “Strategic human resources management: where do we go from here?” Journal of Management, 32(6), 898–925.
  • ISO. (2018). ISO 30414:2018 – Human Resource Management – Guidelines for internal and external human capital reporting. https://www.iso.org/standard/69325.html
  • Society for Human Resource Management. (2024). SHRM Body of Competency and Knowledge. https://www.shrm.org

Các bài báo, nghiên cứu, công bố khoa học về chủ đề quản lý nguồn nhân lực:

Tác động của các thực tiễn quản lý nguồn nhân lực đến hiệu suất của các đơn vị kinh doanh Dịch bởi AI
Human Resource Management Journal - Tập 13 Số 3 - Trang 21-36 - 2003
Bài báo này xem xét tác động của các thực tiễn quản lý nguồn nhân lực và sự cam kết tổ chức đến hiệu suất hoạt động và khả năng sinh lợi của các đơn vị kinh doanh. Sử dụng thiết kế dự đoán với mẫu gồm 50 đơn vị kinh doanh tự trị trong cùng một tập đoàn, bài viết chỉ ra rằng cả sự cam kết tổ chức và các thực tiễn quản lý nguồn nhân lực đều có mối liên hệ đáng kể với các chỉ số hiệu suất hoạ...... hiện toàn bộ
Mở khóa chiếc hộp đen: nhà quản lý hỗ trợ và mối liên hệ giữa quản lý nguồn nhân lực và hiệu suất trong bối cảnh trung tâm cuộc gọi Dịch bởi AI
International Journal of Productivity and Performance Management - Tập 57 Số 4 - Trang 275-296 - 2008
Mục tiêuMục đích của bài viết này là chỉ ra cách thức mở khóa mối quan hệ giữa quản lý nguồn nhân lực (HRM) và hiệu suất bằng cách khám phá một trong những biến số then chốt có vai trò trung gian trong mối liên kết này, cụ thể là khả năng mà các nhà quản lý trực tiếp có thể kích thích cải thiện hiệu suất của công ty bằng cá...... hiện toàn bộ
Quản lý chất lượng tại Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Đà Nẵng: Thực trạng và giải pháp
Tạp chí Khoa học và Công nghệ - Đại học Đà Nẵng - - Trang 57-61 - 2016
Quản lý chất lượng không chỉ được áp dụng trong các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mà còn là công cụ hữu hiệu trong các đơn vị sự nghiệp. Đặc biệt, hiện nay, sự cạnh tranh về hàng hóa và công nghệ tất yếu sẽ dẫn đến cạnh tranh nguồn nhân lực, do vậy cải cách giáo dục là hệ quả tất yếu nhằm thúc đẩy phát triển giáo dục đáp ứng nhu cầu về nhân lực của xã hội. Cạnh tranh giáo dục theo khía cạnh ng...... hiện toàn bộ
#quản lý chất lượng #nguồn nhân lực #chiến lược #chuẩn đầu ra #chất lượng
Quản lý nguồn nhân lực tại Nhà hát Múa rối Thăng Long Hà Nội
VẬN DỤNG LÝ THUYẾT QUẢN LÝ NGUỒN NHÂN LỰC TRONG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ TỈNH KON TUM
Tạp chí Khoa học Xã hội, Nhân văn và Giáo dục Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng - Tập 4 Số 3 - Trang 100-107 - 2014
Bài viết, trên cơ sở ứng dụng lý thuyết quản lý nguồn nhân lực, tập trung xác lập các giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục (CBQLGD) người dân tộc thiểu số (DTTS) ở tỉnh Kon Tum. Với mục tiêu này, lý thuyết quản lý nguồn nhân lực (NNL) được lựa chọn làm lý thuyết nền tảng. Dựa theo khung lý thuyết quản lý NNL, bài viết phân tích những vấn đề của thực tiễn xây dựng đội ngũ CBQLGD ngư...... hiện toàn bộ
#Human Resource Management; educational leaders; staff development; Kontum; ethnic minority.
Green human resource management, Green intellectual capital and Green innovation: A case of SMEs in Ho Chi Minh city
Tạp chí Kinh tế, Kinh doanh và Luật Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh - Tập 7 Số 2 - Trang 4317-4330 - 2023
Green human resource management is critical to enhancing the ability of the companies’ green innovation, but this link is rarely explored in the literature. There are inadequate studies investigating the green innovation when firms implement organizational policies, which may play a critical role in this process. Adapted from Natural-Resource-Based View (NRBV) theory, this study develops the model...... hiện toàn bộ
#doanh nghiệp nhỏ và vừa #đổi mới xanh #quản lý nguồn nhân lực xanh #vốn trí tuệ xanh #thành phố Hồ Chí Minh
“Bạn thực sự đang làm gì ở đất nước này?”: Ý định di cư của các bác sĩ Nigeria và những tác động chính sách đối với quản lý nguồn nhân lực y tế Dịch bởi AI
Springer Science and Business Media LLC - Tập 23 - Trang 1377-1396 - 2021
Sự di cư của các bác sĩ từ Nigeria đã gia tăng trong những năm gần đây, mà không có nỗ lực rõ ràng nào để quản lý hoặc giảm thiểu các tác động tiêu cực của xu hướng đang gia tăng này đối với hệ thống y tế vốn đã yếu kém. Nghiên cứu này đánh giá ý định di cư của các bác sĩ đang thực hiện cư trú tại trung tâm chăm sóc sức khỏe đại học hàng đầu ở Nigeria và các yếu tố ảnh hưởng đến những ý định này. ...... hiện toàn bộ
#di cư của bác sĩ #ý định di cư #Nigeria #quản lý nguồn nhân lực y tế #sức khỏe cộng đồng
Đánh giá vai trò chính sách về nguồn nhân lực chất lượng cao của các cơ quan hành chính cấp tỉnh tại Thừa Thiên Huế
Tạp chí Khoa học và Công nghệ - Đại học Đà Nẵng - - Trang 73-78 - 2017
Nghiên cứu tiến hành khảo sát 288 cán bộ viên chức gồm 216 lao động đã thu hút và 72 nhà quản lý về đánh giá chính sách nhân lực chất lượng cao. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng một số chính sách như rà soát lại các vị trí qui hoạch, bổ sung qui hoạch đúng qui định, tiền thưởng, cơ hội thăng tiến dành cho nhân lực chất lượng cao còn nhiều hạn chế. Trong khi đó các chính sách tuyển dụng, chính sách q...... hiện toàn bộ
#quản lý #nhân lực chất lượng cao #chính sách #cơ quan hành chính cấp tỉnh #tỉnh Thừa Thiên Huế
THEO DÕI, QUẢN LÝ, ĐIỀU TRỊ NGƯỜI NHIỄM COVID-19 TẠI CỘNG ĐỒNG: KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ KHUYẾN NGHỊ CHO VIỆT NAM
Tạp chí Y học Việt Nam - Tập 526 Số 2 - 2023
Mục tiêu: Tổng quan kinh nghiệm quốc tế trong quản lý, theo dõi, điều trị người nhiễm Covid-19 tại cộng đồng và khuyến nghị cho Việt Nam nhằm chủ động trong công tác ứng phó với đại dịch Covid-19. Phương pháp: Tổng quan tài liệu từ các trang web chính thức của quốc tế và Việt Nam. Kết quả và khuyến nghị: Theo dõi, quản lý, điều trị tại cộng đồng hoặc tại nhà nên xem xét áp dụng với những người đã ...... hiện toàn bộ
#Covid-19; theo dõi #quản lý #điều trị tại cộng đồng #tại nhà; nguồn nhân lực
Quyền Lực và Giám Đốc Điều Hành Nhật Bản Dịch bởi AI
Asia Pacific Journal of Management - - 1990
Bài báo này khám phá các nguồn quyền lực của giám đốc điều hành (CEO) Nhật Bản và các quá trình thông qua đó quyền lực được thu nhận. Các CEO Nhật Bản nhận thức hai loại quyền lực, quyền lực theo vị trí và quyền lực cá nhân. Quyền lực theo vị trí xuất phát từ các tình huống chiến lược bao gồm vị trí CEO. Nó cũng phát sinh từ các khía cạnh thể chế của vai trò văn phòng trong một tổ chức và trong xã...... hiện toàn bộ
#quyền lực #CEO Nhật Bản #quản lý nguồn nhân lực #thị trường lao động nội bộ #thăng tiến #luân chuyển công việc
Tổng số: 29   
  • 1
  • 2
  • 3

Chủ đề khác

#phần mềm ứng dụng

Phần mềm ứng dụng là gì? Các nghiên cứu khoa học liên quan

#cắt tuyến giáp

Cắt tuyến giáp là gì? Các bài nghiên cứu khoa học liên quan

#phẫu thuật ruột

Phẫu thuật ruột là gì? Các nghiên cứu khoa học liên quan

#Cá xiêm

Cá xiêm là gì? Một số nghiên cứu khoa học về các xiêm

#chức năng tuyến giáp

Chức năng tuyến giáp là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học

#dâu tằm

Dâu tằm là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

#nhận diện vi khuẩn

Nhận diện vi khuẩn là gì? Các nghiên cứu khoa học liên quan

#động vật có xương sống

Động vật có xương sống là gì? Nghiên cứu khoa học liên quan

#pháp lý

Pháp lý là gì? Các bài báo nghiên cứu khoa học liên quan

#mật độ vi khuẩn

Mật độ vi khuẩn là gì? Các nghiên cứu khoa học liên quan


Xem thêm